పహల్గామ్ ఉగ్రదాడి: ఒక గుణపాఠం
జమ్మూ కశ్మీర్‌లోని పహల్గామ్‌లో ఏప్రిల్ 22, 2025న జరిగిన ఉగ్రవాద దాడి దేశాన్ని కలవరపెట్టింది. బైసరన్ వ్యాలీలో పర్యాటకులపై జరిగిన ఈ దాడిలో 26 మంది అమాయక పర్యాటకులు ప్రాణాలు కోల్పోయారు, మరో 20 మందికి పైగా గాయపడ్డారు. ఈ దాడిని పాకిస్థాన్ మద్దతు గల లష్కరే తోయిబాతో సంబంధం ఉన్న ది రెసిస్టెన్స్ ఫ్రంట్ (టీఆర్ఎఫ్) అనే ఉగ్రవాద సంస్థ చేసినట్లు ప్రకటించింది. ఈ ఘటనను ప్రపంచవ్యాప్తంగా అన్ని దేశాల ప్రజలు, నాయకులు తీవ్రంగా ఖండించారు. ఐక్యరాజ్య సమితి సెక్రటరీ జనరల్ ఆంటోనియో గుటెర్రెస్ ఈ దాడిని “హేయమైన చర్య”గా అభివర్ణించారు. అమెరికా ఉపాధ్యక్షుడు జేడీ వాన్స్, ఫ్రాన్స్ అధ్యక్షుడు ఇమ్మాన్యుయేల్ మెక్రాన్ వంటి నాయకులు బాధిత కుటుంబాలకు సంతాపం తెలిపారు.
దాడి వెనుక ఉద్దేశం
ఈ దాడి హిందూ పర్యాటకులను లక్ష్యంగా చేసుకుని జరిగినట్లు తెలుస్తోంది. ఉగ్రవాదులు సైనిక దుస్తుల్లో వచ్చి, పర్యాటకుల మతాన్ని అడిగి, పురుషులను ఎంచుకుని కాల్చి చంపారు. ఈ దాడి ఆర్టికల్ 370 రద్దుకు వ్యతిరేకంగా, కశ్మీర్‌లో జనాభా మార్పులను అడ్డుకోవడానికి జరిగినట్లు విశ్లేషకులు చెబుతున్నారు. ఈ దాడి కశ్మీర్‌లో పర్యాటక రంగాన్ని దెబ్బతీసింది, హోటళ్లు, స్థానిక వ్యాపారాలు మూతపడ్డాయి. “మాకు భయంగా ఉంది, ఇక్కడ ఇంకా ఏం జరుగుతుందో తెలియదు,” అని ఒక పర్యాటకుడు బీబీసీతో చెప్పారు.
గతంలో భారతదేశంలో ఉగ్రదాడులు
భారతదేశంలో గతంలో జరిగిన కొన్ని ప్రధాన ఉగ్రదాడులు ఇలా ఉన్నాయి:
– **2008 ముంబై దాడులు**: 166 మంది మరణించారు, 300 మందికి పైగా గాయపడ్డారు. లష్కరే తోయిబా ఈ దాడిని నిర్వహించింది.
– **2006 ముంబై రైలు బాంబు దాడులు**: 209 మంది మరణించారు, 700 మందికి పైగా గాయపడ్డారు.
– **2019 పుల్వామా దాడి**: 40 మంది సీఆర్పీఎఫ్ జవాన్లు మరణించారు. జైష్-ఎ-మహమ్మద్ ఈ దాడికి బాధ్యత వహించింది.
కేంద్ర హోంమంత్రి అమిత్ షా పార్లమెంట్‌లో చెప్పిన ప్రకారం, 2004-2014 మధ్య 7,217 ఉగ్రవాద సంఘటనలు జరిగాయి, అయితే 2014-2024 మధ్య ఈ సంఖ్య 2,242కి తగ్గింది. అయినప్పటికీ, పహల్గామ్ దాడి లాంటి ఘటనలు భద్రతా వ్యవస్థలో లోటును చూపిస్తున్నాయి.
ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉగ్రదాడులు
ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉగ్రవాద దాడులు కూడా అనేక మంది ప్రాణాలను బలిగొన్నాయి:
– **2001 సెప్టెంబర్ 11 దాడులు (అమెరికా)**: 2,977 మంది మరణించారు. అల్-ఖైదా ఈ దాడులకు బాధ్యత వహించింది.
– **2015 పారిస్ దాడులు (ఫ్రాన్స్)**: 130 మంది మరణించారు, ఐసిస్ బాధ్యత వహించింది.
– **2019 ఈస్టర్ బాంబు దాడులు (శ్రీలంక)**: 269 మంది మరణించారు, ఇస్లామిక్ స్టేట్ ఈ దాడుల వెనుక ఉంది.
ఈ దాడులు ఉగ్రవాదం ప్రపంచవ్యాప్త సమస్య అని చూపిస్తున్నాయి. గ్లోబల్ టెర్రరిజం డేటాబేస్ ప్రకారం, 2000 నుంచి 2020 వరకు ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉగ్రవాద దాడుల్లో సుమారు 1,80,000 మంది మరణించారు.
## గుణపాఠం ఏమిటి?
పహల్గామ్ దాడి భారతదేశంలో భద్రతా వ్యవస్థలను మరింత బలోపేతం చేయాల్సిన అవసరాన్ని ఎత్తి చూపించింది. ఇంటెలిజెన్స్ నివేదికలను నిర్లక్ష్యం చేయడం, భద్రతా లోటును విశ్లేషకులు ఈ దాడికి కారణంగా చెబుతున్నారు. ఈ ఘటన ఉగ్రవాదాన్ని అడ్డుకోవడానికి దేశాలు ఐక్యంగా పనిచేయాలని, స్థానికంగా కఠిన చర్యలు తీసుకోవాలని గుర్తు చేస్తోంది. “ఉగ్రవాదాన్ని ఎట్టి పరిస్థితుల్లోనూ సహించబోం,” అని భారత ప్రభుత్వం ప్రకటించింది.
సమాజంలో శాంతి, సామరస్యాన్ని పెంపొందించడం, యువతను ఉగ్రవాద ఆలోచనల నుంచి దూరంగా ఉంచడం కూడా ముఖ్యం. ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఈ దాడిని ఖండించినట్లే, భవిష్యత్తులో ఇలాంటి ఘటనలు జరగకుండా భద్రతా వైఫల్యాలు పదేపదే పునరావృతం కాకుండా కట్టుదిట్టంగా వ్యవహరించాలి.
