భారత స్వాతంత్య్ర పోరాటానికి మలుపు రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం
హైదరాబాద్, ఆగస్టు 1, 2025: రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం (1939-1945) భారతదేశ చరిత్రలో ఒక ముఖ్యమైన అధ్యాయం. ఈ యుద్ధం భారతీయులను బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యం నుంచి విముక్తి చేసే దిశగా ఒక కీలక మలుపును తీసుకొచ్చింది. ఈ యుద్ధం భారత స్వాతంత్య్ర పోరాటాన్ని ఎలా ప్రభావితం చేసిందో, ఎలా స్వతంత్ర భారతదేశం ఆవిర్భవించిందో అనే విషయం చాలా మందికి తెలియక పోవచ్చు.
రెండో ప్రపంచయుద్ధం ఎదుకువచ్చిందో ఎవరివల్ల ఏలక్ష్యంతో మొదలైందో అనే ఆంశాలు అనేకం ఉన్నాయి. చరిత్రలో అనేక కోణాల నుండి ఈ యుద్ధాన్ని యుద్దోన్మాదులను నిశితంగా విశ్లేషించారు.
రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం నేపథ్యం
1939లో జర్మనీ యొక్క దాడులతో రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం ప్రారంభమైంది. బ్రిటన్, ఫ్రాన్స్ వంటి దేశాలు ఈ యుద్ధంలో ప్రముఖ పాత్ర పోషించాయి. బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యం భాగంగా ఉన్న భారతదేశం, బ్రిటిష్ వారి నిర్ణయంతో యుద్ధంలోకి లాగబడింది. భారతీయ నాయకులు, ముఖ్యంగా భారత జాతీయ కాంగ్రెస్, ఈ నిర్ణయాన్ని వ్యతిరేకించింది. భారతీయుల అనుమతి లేకుండా యుద్ధంలోకి లాగడం వారి స్వాతంత్య్ర ఆకాంక్షలకు గొడ్డలిపెట్టు అని వారు భావించారు.
భారత సైనికుల పాత్ర
యుద్ధంలో భారత సైనికులు గొప్ప పాత్ర పోషించారు. సుమారు 25 లక్షల మంది భారతీయ సైనికులు బ్రిటిష్ సైన్యంలో చేరి ఐరోపా, ఆఫ్రికా, ఆసియా ఖండాల్లో పోరాడారు. వారి ధైర్యం, త్యాగం ప్రపంచవ్యాప్తంగా గుర్తింపు పొందాయి. అయితే, ఈ సైనికులు తమ దేశ స్వాతంత్య్రం కోసం కాకుండా, బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యం కోసం పోరాడుతున్నారనే భావన భారతీయులలో అసంతృప్తిని పెంచింది.
స్వాతంత్య్ర పోరాటంపై ప్రభావం
రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యాన్ని ఆర్థికంగా, రాజకీయంగా బలహీనపరిచింది. యుద్ధం తర్వాత బ్రిటన్‌కు తమ వలస రాజ్యాలను నియంత్రించే శక్తి తగ్గిపోయింది. భారతదేశంలో స్వాతంత్య్ర ఉద్యమం ఊపందుకుంది. మహాత్మా గాంధీ నేతృత్వంలో 1942లో ప్రారంభమైన “క్విట్ ఇండియా” ఉద్యమం బ్రిటిష్ వారిపై ఒత్తిడి పెంచింది. సుభాష్ చంద్రబోస్ నేతృత్వంలోని ఆజాద్ హింద్ ఫౌజ్ (ఇండియన్ నేషనల్ ఆర్మీ) బ్రిటిష్ వారికి వ్యతిరేకంగా సాయుధ పోరాటం చేసింది. ఈ ఉద్యమాలు భారతీయులలో జాతీయ భావాన్ని మరింత బలోపేతం చేశాయి.
స్వాతంత్య్రం వైపు అడుగులు
యుద్ధం ముగిసిన తర్వాత, 1945లో బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం భారతదేశంలో రాజకీయ సంస్కరణల అవసరాన్ని గుర్తించింది. 1947లో, బ్రిటిష్ పార్లమెంట్ భారత స్వాతంత్య్ర చట్టాన్ని ఆమోదించింది. ఈ చట్టం ప్రకారం, భారతదేశం రెండు స్వతంత్ర దేశాలుగా విభజించబడింది – భారతదేశం మరియు పాకిస్తాన్. 1947 ఆగస్టు 15న, భారతదేశం బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యం నుంచి స్వాతంత్య్ర పొందింది. జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ భారతదేశం యొక్క మొదటి ప్రధానమంత్రిగా బాధ్యతలు స్వీకరించారు.
కీలక ఘట్టం
రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం భారత స్వాతంత్య్ర పోరాటంలో ఒక ముఖ్యమైన ఘట్టం. ఈ యుద్ధం బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యాన్ని బలహీనపరచడమే కాకుండా, భారతీయులలో స్వాతంత్య్ర ఆకాంక్షలను మరింత పెంచింది. గాంధీ, నెహ్రూ, బోస్ వంటి నాయకుల నేతృత్వంలో, లక్షలాది భారతీయుల పోరాటం ఫలించి, చివరకు భారతదేశం స్వేచ్ఛను సాధించింది. ఈ చరిత్ర మనకు స్వాతంత్య్రం యొక్క విలువను, త్యాగాలను గుర్తు చేస్తుంది.
సుదీర్ఘ స్వాతంత్య్ర పోరాటం లో ప్రత్యక్ష,పరోక్ష యుద్ధాలు వందలు,వేల,లక్షల సంఖ్యలో అనేకబలి దాణాలు అనేక మలుపులు చరిత్రను మలుపు తిప్పిన ఘట్టాలలో రెండో ప్రపంచయుద్ధం కీలక మైలు రాయిగా నిలిచింది.
మహేందర్ కూన
జర్నలిస్ట్